नेपालमा साउदीको लगानी भित्राउने प्रयास

विष्णु प्रसाद चापागाई, रियाद

गतः २९ मार्चमा माननीय अर्थ राज्यमन्त्री हरीराज खेवा लिम्बुज्यू अर्थ सचिव कृष्णहरी बास्कोटा र बैदेशिक सहायता समन्वय बिभागका उपसचिव कैलास सहित साउदी अरबको सरकारी भ्रमणमा आउनुभयो । साउदी बिकास कोष तथा साउदीबाट नेपालमा हुनसक्ने सम्भावित लगानीका बारेमा ३१ मार्चमा थप छलफल गरी दुइपक्षिय समझदारी र सम्झौता नै गर्ने उद्येश्यले आएको नेपालको अर्थ मन्त्रालयको यो टोलीसंग ३० मार्च बेलुका नेपाली दूतावास रियादमा दूतावासकै आयोजनामा नेपाली समुदायसंगको एक बिशेष भेट वार्ता भएको छ ।

यस अवसरमा अर्थ राज्यमन्त्रीज्युले नेपालमा कुनैपनि उत्पादनमुलक क्षेत्रमा लगानी गर्न स्वदेशी तथा विदेशी लगानीकर्ताहरुलाई आव्हान गर्नुभएको छ । दशकौंदेखि खल्बलिएको नेपालको शान्ति प्रकृयामा क्रमिक सुधार भइरहेकोले इच्छुक नेपाली तथा गैरनेपाली व्यक्ति संघसंस्था आदि सबैलाई उद्योग, कल-कारखाना, आधुनिक कृषी, सिंचाई, जल विद्युत परियोजना आदि क्षेत्रमा लगानी गर्न आह्वान गर्दै लगानीकर्ताले लगानीको लागि स्पष्ट धारणा नेपाल सरकार समक्ष बुझाउनु पर्ने र सोही अनुसार सरकारले पनि उचित वातावरण मिलाइदिने बताउनु भयो । गतः ३ मार्चमा माननीय अर्थमन्त्री बर्षमान पुनसंग पनि सरकारी वार्ता भएको थियो ।

एनआरएनलाई हाम्रो र राम्रो संस्था बनाऔ

देवमान हिराचन

विदेशमा बसेका नेपालीले प्राप्त गरेको ज्ञान, शिप, सम्पती र अनुभवलाई नेपालको विकास र पुर्ननिर्माणमा लगाउनुका साथै विदेशमा बसेका नेपालीको पिरमर्का र समस्यालाई सम्बोधन गर्ने उद्देश्यले गैरआवासीय नेपाली संघको स्थापना गरिएको सबैलाई अवगत नै छ । हामीहरुले संस्थाको स्थापना कालदेखि नै नेपालको शान्ति, विकास र पुननिर्माणमा लाग्ने प्रतिबद्धता जनाएका थियौं । सुन्दर, शान्त र समुन्नत नेपालको साझा सपनामा जन्मिएको यस संस्था आज पनि यही अठोट लिएर अगाडि बढनु पर्छ र बढी रहेको पनि छ ।

हामीले बिदेशमा रहेका नेपालीको सुरक्षाको कुरा पनि बारम्वार उठाउँदै आएका छौं । दुवईमा भएको पाँचौ क्षेत्रीय सम्मेलनमा हामीले सामुहिक लगानी र सुरक्षित आप्रवासनको नारा मुख्य रुपमा उठाएको थियौं । आज पनि हामीले सुरक्षित आप्रवासनको समस्यालाई समाधान गर्न कुटनीतिक नियोगसँग पहल गरिनु पर्छ भनेर आवाज उठाउँदै आएका छौं । ठूलो संख्यामा बिदेशिएका नेपालीको समस्या निराकरणका लागि गैरआवासीय नेपाली संघले सरकारलाई बारम्वार सुझाब दिँदै आएको छ । यस्ता समस्यालाई निराकरण गर्न सरकारलाई गैरआवासीय नेपालीको नयाँ नेतृत्वले दबाव सिर्जना गर्नु पर्छ । यसले बिदेश स्थित नेपालीका माझमा अभियानकै रुपमा तरङ्ग पनि ल्याउनु पर्छ ।

अनलाईन साहित्यिक हाजिरी जवाफ प्रतियोगिताको १८ औं भाग सार्वजनिक I

विनेसाम/अनेसास साउदी अरेवियाले संयुक्त रुपमा यो प्रतियोगिताको आयोजना गरेको हो । विश्वमा छरिएर रहेका नेपालीहरुलाई नयां ज्ञान र वृद्धिको श्रृजना हुन अति नै सहयोगी हुने देखिन्छ यो प्रतियोगिता । अझै भन्ने हो भने सम्बन्धित क्षेत्रका युवा वर्गहरुलाई बौद्विक विकासमा केही सानो-तिनो सहयोग पनि यस प्रतियोगिताले दिलाउने हामीले अपेक्षा राखेका छौं ।

नियमहरु

हाजिरी जवाफ प्रतियोगिताका प्रश्नहरु - भाग १८

"गैर-आवासीय नेपालीको सामुहिक लगानी कोष" संबन्धित बृहत अन्तरक्रिया कार्यक्रम सम्पन्न

सुदेश कुमार झा

गैर-आवासीय नेपाली संघ, राष्ट्रिय समन्वय परिषद चीनद्वारा आयोजित " गैर-आवासीय नेपालीको सामुहिक लगानी कोष" संबन्धित बृहत अन्तरक्रिया कार्यक्रम चीनको ग्वांगजौ सहरमा भव्यतापुर्वक सम्पन्न भएको छ। अन्तरक्रिया कार्यक्रम चीनको दक्षिण व्यापारिक सहर ग्वान्ग्जौमा लु जिंग लु स्थित दोंग युए होटलको अत्यन्तै मनमोहक तथा रमणीय साथै प्रचुर आधुनिकताले सुसज्जित सभागृहमा भव्यताकासाथ भएको थियो।

चिनौँ है, चोरीको आरोप लागेका स्रष्टालाई

कृष्ण अविरल

चोरी आफैँमा अपराध कर्म हो । साहित्यिक सिर्जना चोरी त झन् बनिसकको र बन्दै गरेको सामाजिक इज्जत, प्रतिष्ठासमेत आफैँले धरापमा पार्ने काम । यस्तो चोरीको अभियोग लागेकै कारण शंकर लामिछानेलगायत कतिपयले लेखनबाटै सन्यास लिएका छन्, महेश प्रसाईलगायतका कतिपयलाई सामाजिक रुपमा मुख देखाउनै नमिल्ले अवस्था उत्पन्न भएको छ । तैपनि यस्तो चोरी रोकिएको छैन, दिन प्रतिदिन मौलाइरहेको छ ।

‘कवि शिरोमणि’को उपाधि पाएका लेखनाथ पौड्याल, नेपाल साहित्यमा प्रगतिवादी धार भित्र्याउनेमध्येका विजय मल्ल, स्थापित आयमेली कवि ईश्वर बल्लभ, पूर्व प्राज्ञ एवम् प्रगतिशील स्रष्टा रमेश विकल, नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका वर्तमान कुलपति बैरागी काइँला, ननस्टप उपन्यासकार डा. धु्रवचन्द्र गौतमसमेत चोरीको बात लागेका नेपाली स्रष्टा हुन् भन्ने सुन्दा पाउँदा धेरैलाई पत्याउन मुस्किल पर्छ । तर राणाकालमा कैदी हुनुपर्दाको अनुभूति समेटिएको भनेर बहुचर्चित उनको कृति ‘पिंजडाको सुगा’ भारतका स्थापित कवि मैथलीचरण गुप्तको ‘पिंन्जरके सुगाएँ’ को अनुवाद हो । यो विषयलाई लिएर ०७ सालपछि कवि शिरोमणिको चर्कै आलोचना पनि भएको थियो । तर उनले कुनै प्रतिवाद गरेनन् । २०३२ सालमा चोरीको प्रमाणसहित साहित्यिक पत्रिका रुपरेखामा कुमुदिनीका नाममा लेख छापिएपछि स्वाभिमानमा ठेस पुगेको ठानी शंकर लामिछानेले जस्तो लेखनबाटै सन्यास पनि लिएनन् । जानकारहरु भन्छन्, कुमुदिनीका नाममा शंकरको चोरी पक्रने काम माधव शर्मा पन्थी नामका सरकारी कर्मचारीले गरेका हुन् । सहसचिवबाट अवकाश प्राप्त पन्थी अहिले पाल्पाको चिदिपानीमा बस्छन् ।

अरबको कमाइ- रित्तो सुटकेस

सुदीप श्रेष्ठ, काठमाडौं

उनी छवटा कन्टेनरमाथि थिए। एउटै कन्टेनर नौ फिट अग्लो। भुइँतिर हेर्दा जीउभरि काँडा उम्रिएर आउँथ्यो। आँखा तिर्मिराउँथे। बानी नपरेकाहरू कहालिएर त्यसै धर्मराउँछन्। उनी पनि धर्मराएका थिए, सात महिनाअघि। अहिले बानी परिसक्यो। खाडी देश ओमनको सललह बन्दरगाहमा चौबीसै घन्टा जहाजबाट कन्टेनर झारेको झार्‍यै गर्नुपर्छ। कामदारहरू अग्लाअग्ला कन्टेनरमाथि ठिङ्ग उभिन्छन्। दायाँबायाँ हेर्छन्। खुट्टा र मुटु दरो पार्छन्। एउटा मोटो फलामको डन्डाजस्तो साँचो हातमा हुन्छ। कन्टेनरको ताल्चा खोल्छन्। फुत्त अर्को कन्टेनरतिर फड्किन्छन्। ठूलो क्रेनले पहिलो कन्टेनर च्याप्प अँठ्याएर लैजान्छ। त्यसपछि अर्को कन्टेनर। फेरि अर्को। फेरि अर्को।

भोका र नाङ्गा किन ?

– अदीप्त एलिना

भोट पहाड छ राम्रो भूभाग छ तराई पनि
माटो सुन्दर सपूतका सत्कर्मले ज्युदै छ इतिहास अनि ।

हाम्रो गौरब विश्व शिर हिमशिला टल्किन्छ बान्की परि
नाच्छ कोइली डाफे कुक्कु हास्दा बुकी केशरी ।

थिएन अर्को स्वर्ग सुखको मान्छे थिए पौरखी
देख्दै छु माटो जर्जर आज कठै नेपाल आमा रोगी ।

गाउँ छैन सहयोग मिलापमा वस्ती अनि सुनसान
शान्ति संगै प्रीत फाट्दा धर्ति पोख्दै छे यहाँ बेदना ।

खुलेन बसन्त पनि घाऊ फुल्दा गुरासमा
अझै फेरिएन नेपाल डढेलो लाग्दै छ फेरी आशामा ।

बन्दै छौ लाचार जनतै व्यवधान नाना सहि
दुख्दा हामी निर्दोष बडा दुख्दैनन नि अझै खै ।

आयो भन्छन गणन्त्र खै देखिन्न परिवर्तन
आकसैको फल भो नि खै लेखिन्न संबिधान ।

बाकी छैन राष्ट्र ढुकुटी बढदै छ भ्रस्टाचार
रित्याएर आफ्नै घर यसरि सन्तोष कति मिल्छ र ।

कुर्सि खातिर देश जनता थापेर च्याखे कति
पार्छौ मातृभूमिको छाती अझै बढी भतभती ।

श्रमको पाइन्न मूल्य यहाँ बढ्दै छ अरु शोषण
बसौ कति चुपचाप धुर्तकै मानेर निर्देशन ।

सभा समारोह गुन्जाउछौ छोडछौ मिठा भाषण
हामी उस्तै छौ बिपतमा भोका र नांगा किन ?

जुत्तामा अल्झिएको सपना

– सरिता

दुब्लो शरीर, झुस्स बढेका दाह्री, कान्ति उडेको फुङ्ङ अनुहार । मानौँ, शरीरमा रगतै छैन । पुस–माघको जाडो होस् या चैत वैशाखको टन्टलापुर घाम, कुनै परबाह छैन एउटा बूढो शरीरलाई । हरेक दैनिकी अर्काको जुत्ता पालिस गर्दैमा बित्छ, लालबाबु रामको ।

नयाँ बानेश्वरचोकमा बसेर यो पेसा अँगाल्ने क्रममा २० वर्ष खर्चिसके लालबाबुले । निजामती सेवामा भए पेन्सन हुने बेला भइसक्यो । तर, उनी उस्तै छन् । बानेश्वर बदलिइसक्यो, सडक थप चिल्लो हुँदै छ । उनका हात भने थोत्रा जुत्ता टल्काउँदाटल्काउँदै झनै खस्रिँदै जाँदै छन् । दस–पाँचको अफिस गर्नेलाई जस्तो साप्ताहिक छुट्टी छैन उनलाई । बिसन्चो हुँदा पनि उसै गरी घोटिइरहन्छन् । भन्छन्– ‘हातले छुट्टी पाएको दिन त मुखले पनि छुट्टी मनाउनुपर्छ ।’

दैनिक २०–२५ जनाको जुत्ता सिलाउन या पालिस गर्न नपाए उनको चुलो बल्दैन । उनले टल्काइदिएका जुत्ता लगाएर कयौँ मानिसले जागिरका अन्तर्वार्ता पास गरी दह्रिलो आर्थिक हैसियत बनाइसके होलान् । उनको बुरुसले ठाँटिएर मानिसहरू चिल्ला गाडीमा चढ्छन् अनि उनैको कान टट्टाउने गरी हर्न बजाएर हिँड्छन् । चिडचिडाहटले दिमाग रन्थनिएका लालबाबु कालाम्मे आँैला अनायास कानभित्र घुसार्छन् । तर, धेरैबेर यसो गरिरहन पाउँदैनन्, फेरि हतारहतार सियोले जुत्ता खोप्न थालिनहाले ती हातले भरे मुख छुन पाउनेवाला छैनन् ।

बिहेअघिको रात

 - इन्दिरा प्रसाई

कथा - इन्दिरा प्रसाई / “अहिले कस्तो छ तपाईंलाई? ” उनले फेरि पनि सोधेकी थिइन्।

“म अहिले ठीक छु, धन्यवाद !” कामदेवले उत्तर दिएका थिए।

पाँच घण्टाको उडानका क्रममा झन्डै पन्ध्र पटकभन्दा पनि बढी उनले कामदेवको चासो राखेकी थिइन् । प्रत्येक पन्ध्रबीस मिनेटमा उनी आइपुग्थिन्, कामदेवलाई निदाएको जस्तो देख्ता फर्केर पनि जान्थिन् । अधिकांश समय अन्तर्राष्ट्रिय उडानमा बिताउने कामदेवलाई यस पटक भने हङकङको आकाश पार नगर्दै रि“गटा लागेको थियो । रिंगटा लागेको केहीबेरमै उनी बान्तासमेत गर्न लागेका थिए । त्यसै बेला उनका सहयात्रीले घण्टी बजाएरपरिचारिकालाईबोलाइदिएकाथिए।त्यसो त हवाईपरिचारिकाहरू कामदेवका लागि नयाँ पक्कै थिएनन् । हवाईजहाजको ढोकामा स्वागत गर्नेदेखि हवाईजहाजभित्रको आवाभगतमा हरेक पटकको यात्रामा हवाईपरिचारिकासंगको सामीप्यता थियो उनको । तर यस पटककी परिचारिकाको आफूप्रतिको विशेष हेरचाहले गर्दा परिचारिकाहरूको सेवाप्रति कामदेव आह्लादित हुन पुगेका थिए।

"होली" यौन समागमको संकेत



भक्तपूरको भीमसेन मन्दिरमा रहेको
भिमसेनको लिंग र द्रौपदीको योनीको प्रतिक

देशका अधिकांश ठाउँमा होली विभित्र रङ र अबिर दलेर मनाइने गरिन्छ । अझ अचेल होली आउनु १० दिनअघिदेखि नै लोला हात्रे गरिन्छ । लोलामा पानी राखेर हिर्काउन थालेपछि होली आएको महसुस हुन्छ । तर, भक्तपुरवासीले भने फरक तरिकाले होली मनाएका छन् । दत्तात्रय मन्दिर अगाडि रहेको भीमसेनको मन्दिरमा काठबाट बनेको मानव आकारको लिङ्ग अर्थात् लग र रातो कपडामा बनाइएको गुप्ताङ्ग आकारको कपडालाई जुधाएर यौन समागमको सङ्केत गर्दै होली मनाइएको छ ।

भक्तपुरमा होली पूर्णिमाअघि फाल्गुनशुक्ल अष्टमीका दिन अर्थात् यही फागुन १८ गते भीमसेनमन्दिरमा राखिएको लिङ्ग अर्थात् लगलाई टोलटोलमा घुमाएपछि होली पर्व सुरु भएको थियो । लगलाई स्थानीयवासीले टोलटोलमा घुमाएर पुनः मन्दिरको पाटीमा राखेपछि विधिवत्रूपमा होली सुरु भएको मानिन्छ । यसलाई टोलटोलमा रहेको पसलैपिच्छे घुमाएर पूजा गरी पुनः पाटीमा ल्याएर झुन्ड्याइएपछि हरेक दिन यसको दर्शन गर्न महिला तथा पुरुष आउने गर्छन् र पूजा तथा पैसा चढाएर जाने गर्छन् ।

करिब दुई हात लामो र करिब ३० इन्च मोटाइको काठबाट बनेको लिङ्गलाई भक्तपुरका बासिन्दाले भीमसेनको लिङ्ग र कपडाबाट बनाइएको प्वाललाई द्रौपदीको गुप्ताङ्गका रूपमा लिने गरिएको भक्तपुरका संस्कृतिकर्मी ओम धौभडेलले बताए । धौभडेलले भने, ‘नेवारी परम्पराअनुसार यसलाई चीर स्वायगु भनिन्छ, चीर स्वायगु अर्थात् लिङ्ग घुमाएपछि फागु पर्व सुरुआत भएको मानिने परम्परा छ ।’

‘चिहान’मा भेटिएको डायरी

- टेकराज थामी



मृतकः निराजन पुन मगर



‘आकाशको चरी, डालीमाथि झरी

 मबाट केही भूल भए, आई एम सरी’

यी हरफ एघार वर्षीय नीराजन पुनमगरको डायरीबाट टिपिएको हो, जो अब यस दुनियाँमा छैनन् । शनिबार राति कालीमाटीमा भएको भीषण आगलागीमा आफ्नो बाबु र दुई दिदीहरूसँगै नीराजनको पनि प्राण गयो ।

आइतबार दिउँसो करिब एक बजे पुग्दा कालीमाटीस्थित तरकारी बजार भग्नावशेषजस्तो देखिएको थियो । आगोको वाफिलो राप अझै पनि हराएको थिएन । डढेका तरकारीका थुप्रो विस्थापन गर्न व्यस्त थिए, प्रहरी र सैनिकहरू । व्यापारीहरू हतास मनस्थितिमा यताउता गरिरहेका थिए । तरकारी बजारस्थित भवनको माथिल्लो तलाको बीचकोठा आधा खुला थियो । भित्र पस्दा कोठाभरि ध्वाँसो भरिएको थियो । असरल्ल अवस्थामा रहेका ओढ्ने–ओछ्याउनेलगायत कोठाका सबै सामान काला देखिएका थिए । झ्यालका सिसा फुटेका थिए । कोठामा बस्ने परिवारका कोही पनि सदस्य त्यहाँ थिएनन्, थिए त उनीहरूका तस्बिरहरू मात्र । ओछ्यानको सिरानीनजिकै रहेको एल्बममा हीराबहादुरको परिवारको तस्बिरहरू सङ्गृहीत थिए । एल्बमनजिकै थियो, नीराजनको कालो सानो डायरी ।

एनआरएनए साउदी अरबद्वारा अर्थमन्त्री पुनको ध्यानाकर्षण

NRNA साउदी अरब

गैर आवासीय नेपाली संघ राष्ट्रिय समन्वय परिषद साउदी अरबले साउदी अरब आउनुभएका माननीय अर्थमन्त्री बर्षमान पुन समक्ष ७ बुंदे ज्ञापनपत्र बुझाउंदै साउदी अरबमा कार्यरत नेपाली कामदारहरूका चासो र सरोकार रहेका बिभिन्न बिषयहरूमा मन्त्रीज्युको ध्यानाकर्षण गरेको छ ।

ज्ञापन पत्रको पुर्ण पाठ यस प्रकार छः